KODEKS ETYCZNY TERAPEUTY UZALEŻNIEŃ
Kodeks powstał w oparciu o Kodeks Etyczno- Zawodowy terapeuty uzależnień oraz Kodeks Etyczny Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
PREAMBUŁA
Dla terapeuty naczelną wartością jest niesienie pomocy psychologicznej osobom zgłaszającym się na psychoterapię.
Współpracując z przedstawicielami innych zawodów, terapeuta nie przekracza granic swoich kompetencji i szanuje kompetencje innych specjalistów. Jednocześnie dba o utrzymanie własnej tożsamości zawodowej, respektuje cele wartości właściwe własnej profesji i wystrzega się identyfikacji z postawami zawodowymi innych specjalistów, jeśli te postawy są niezgodne z zasadami etycznymi zawodu. Zasada ta obowiązuje zawsze, ilekroć występuje on w swojej roli zawodowej, bez względu na to, jakie są specyficzne cele i zadania instytucji, w której jest on zatrudniony. W przypadku rezygnacji z wykonywania zawodu na rzecz innych ról zawodowych (np. administracyjnych) terapeuta nie może świadomie i celowo wykorzystywać związanej z kierunkiem wykształcenia wiedzy oraz umiejętności poznawania ludzi i oddziaływania na nich w sposób niezgodny z etyką zawodową.
Wykonując czynności zawodowe terapeuta przestrzega następujących zasad:
- Terapeuta dba o najwyższy standard swoich usług stawiając równocześnie dobro pacjenta na pierwszym miejscu tak w sytuacjach zawodowych jak też w innych sytuacjach powiązanych i graniczących z sytuacją zawodową.
- Terapeuta dba o pozytywne normy, przejrzystość, uczciwość i kulturę relacji wobec współpracowników w miejscu swoich działań zawodowych
- Terapeuta dba o rozwój i podtrzymywanie dobrej jakości usług w miejscu swojej pracy i strukturze organizacyjnej, za która jest odpowiedzialny.
- Terapeuta zna granice swoich kompetencji i nie podejmuje zadań przekraczających jego możliwości. Dokłada wszelkich starań, aby zapewnić jak najwyższy poziom wykonywanej pracy.
- Przyjmując określoną postawę wobec norm moralnych i obyczajowych w życiu prywatnym terapeuta zdaje sobie sprawę, że jego decyzje w sprawach osobistych mogą wpłynąć na jakość jego czynności zawodowych, a także rzutować na zaufanie społeczne.
- Obowiązkiem terapeuty jest stały rozwój zawodowy i dążenie do stałego rozwoju osobistego. Kwalifikacje terapeuty powinny odzwierciedlać aktualny poziom wiedzy przedmiotowej i technik terapeutycznych.
- Terapeuta zawsze rzetelnie przedstawia swoje wykształcenie, kwalifikacje i kompetencje profesjonalne, w tym doświadczenie zawodowe oraz zakres oferowanych czynności. Gdy oferuje lub reklamuje swoje usługi zawodowe jest w tej sprawie szczególnie uważny.
- Terapeuta ustosunkowuje się twórczo do zastanego dorobku swojej dyscypliny. Jest krytyczny wobec własnych dokonań, zaś rozpowszechniając je ujawnia sposoby dotychczasowej weryfikacji. Dąży do bezstronności i obiektywizmu w ocenie nowych technik oddziaływań terapeutycznych i nieprofesjonalnych form pomocy oraz powstrzymuje się od działań utrudniających ich rozwój, nie mając po temu merytorycznych powodów.
- Terapeuta zajmujący się działalnością naukową udostępnia swój dorobek naukowy, przestrzegając zasad odpowiedzialności zawodowej, dobra osoby i dobra społecznego.
- Terapeuta powstrzymuje się od wykonywania czynności zawodowych, jeżeli okoliczności (moralno – prawne, pokrewieństwo, powiązania emocjonalne) lub jego własny aktualny stan fizyczny czy psychiczny są tego rodzaju, że mogą istotnie obniżyć poziom wykonywanej pracy lub zakłócić bezstronność osądu zawodowego.
- Terapeuta i nie podejmuje działań zawodowych będąc pod wpływem środków zmieniających nastrój .
- Terapeuta nie nawiązuje relacji erotycznych i seksualnych z pacjentami;
- Terapeuta uzależnień nie pożycza od pacjentów pieniędzy
- Terapeuta nie wykorzystuje pacjentów poprzez darmową pracę czy usługi na rzecz prywatną i/lub instytucji poległej terapeucie
- Terapeuta wykazuje stałą troskę o prestiż i poziom wykonywania zawodu. Nie udostępnia specyficznych technik diagnostycznych i terapeutycznych osobom nieprzygotowanym do ich kompetentnego stosowania. Przeciwstawia się podejmowaniu działalności terapeutycznej, przez osoby nie posiadające do tego kwalifikacji
- Terapeuta nie może akceptować psychologicznych i rzeczowych warunków pracy, które uniemożliwiają stosowanie zasad etyki zawodowej. Powinien domagać się poszanowania dla etyki działań profesjonalnych, bez względu na pozycję jaką zajmuje w hierarchii zawodowej.
- Terapeuta powinien dbać o jakość swoich działań zawodowych niezależnie od tego, kto jest odbiorcą jego czynności i jaki jest jego osobisty stosunek do tej osoby czy osób. W szczególności intencja niesienia pomocy i staranność w wykonywaniu czynności zawodowych nie zależy od takich właściwości pacjenta jak: pozycja społeczno – zawodowa, sytuacja materialna, poglądy polityczne, światopogląd i system wartości, rasa, narodowość, wiek oraz charakter problemów wymagających interwencji doradczej lub pracy terapeutycznej.
- Terapeuta powinien poinformować pacjenta o ewentualnym ryzyku związanym z metodami terapeutycznymi oraz o istniejących metodach alternatywnych, z uwzględnieniem metod nie psychologicznych. Jeśli terapeuta nie jest w stanie udzielić skutecznej pomocy wskutek braku kwalifikacji potrzebnych w danym wypadku lub powstania wadliwej relacji z pacjentem, kieruje go do innego specjalisty.
- Rozpoczynając pracę terapeuta każdorazowo uzgadnia z pacjentem cel i zakres swoich oddziaływań oraz zasadnicze sposoby postępowania. Ustalenia te mają charakter wstępny i mogą ulegać zmianie w toku dalszych kontaktów.
- Terapeuta respektuje system wartości pacjenta i jego prawo do podejmowania własnych decyzji, nie powinien jednak podejmować się interwencji, jeśli jej cele oraz stosowane metody nie byłyby zgodne z jego etyką zawodową.
- Osoby zgłaszające się do terapeuty nie z własnej inicjatywy zarówno dorośli jak i dzieci, powinny być przez niego poinformowane o celu postępowania, stosowanych metodach, wynikach i sposobie ich udostępnienia. Terapeuta stara się uzyskać akceptację planowanych czynności zawodowych przez te osoby.
- Osoby małoletnie powinny być traktowane w sposób szczególny, ze względu na ograniczenie lub brak prawnych możliwości stanowienia o własnej osobie. Podstawową zasadą pracy z osobami małoletnimi jest ich dobro, co oznacza, że osoby te w kontaktach z terapeutą mają prawa nie mniejsze niż pacjenci dorośli. W razie stwierdzenia naruszenia przez instytucje i osoby dorosłe dobra małoletniego terapeuta ma prawo odmówić współpracy z tymi instytucjami i osobami.
- Terapeutę obowiązuje przestrzeganie tajemnicy zawodowej. Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą zawodową może nastąpić jedynie wtedy, gdy poważnie zagrożone jest bezpieczeństwo pacjenta lub innych osób, a także na polecenie upoważnionych z mocy ustawy instytucji. Jeśli jest to możliwe, decyzję w tej sprawie należy dokładnie omówić z doświadczonym i bezstronnym kolegą. Materiały poufne powinny być komisyjnie zniszczone, jeśli zaistnieją warunki grożące ich ujawnieniem.
- Wnikanie w intymne, osobiste sprawy pacjenta dopuszczalne jest jedynie w takim zakresie, jaki uzasadniają właściwie pojęte cele pomocy pacjentowi w powrocie do zdrowia.
- Współpracując ze specjalistami z innych dziedzin lub korzystając z ich konsultacji (tj. wykonując czynności na ich zlecenie), terapeuta udostępnia wyniki własnych badań tylko w takim stopniu, w jakim jest to potrzebne. Informuje przy tym o konieczności utrzymania tych danych w tajemnicy – zgodnie z ustawą o ochronie danych osobistych i o ochronie zdrowia psychicznego.
- Korzystając z pomocy personelu pomocniczego bez pełnych kwalifikacji (np. stażyści, studenci pielęgniarki itp.), terapeuta odpowiada za realizację zasad etyki zawodowej. W szczególności terapeuta powiadamia asystentów o obowiązku bezwzględnego przestrzegania tajemnicy zawodowej, za wyjątkiem zagrożenia bezpieczeństwa osób, a materiały powierzone im do opracowania zabezpiecza w miarę możliwości przed imienną identyfikacją.
- Terapeuta jest świadomy niebezpieczeństw wynikających z jego możliwości wpływania na innych ludzi, w związku z czym poddaje się superwizji lub konsultacji klinicznej.
- Terapeuta nie jest obojętny na odstępstwa od zasad etyki zawodowej ze strony innych terapeutów. Stwierdzając nieetyczne postępowanie kolegi w sprawach zawodowych lub dowiadując się o takim zachowaniu, stara się przekonać go o niewłaściwości jego czynów, korzystając gdy trzeba, z pomocy kolegów. Jeśli taka interwencja okazuje się nieskuteczna, zgłasza sprawę do komisji, która określa dalszy sposób jej załatwienia.
- Krytyczna ocena pracy i działalności innych nie powinna mieć charakteru deprecjonującego osobę. Terapeuta powstrzymuje się od wydawania takich ocen w obecności osób postronnych, dbając o nie podważanie zaufania.
- Terapeuta jako nauczyciel, zwłaszcza przy nauczaniu umiejętności praktycznych, zdaje sobie sprawę, że jego postępowanie w stosunku do pacjentów czy podopiecznych kształtuje postawy zawodowe uczniów i w ramach racjonalnych możliwości czuje się za nie odpowiedzialny.
- W zajęciach dydaktycznych, podczas których prowadzone są demonstracje osób lub wytworów, terapeuta unika momentów o charakterze widowiskowo-sensacyjnym. Wszelkie demonstracje powinna cechować dyskrecja i takt. Jeśli demonstracja dotyczy osób, udział w niej powinien być w pełni dobrowolny a osoby uczestniczące powinny być chronione przed skutkami ujemnymi. Jeśli pojawi się ryzyko zaistnienia takich skutków, należy demonstrację przerwać zaś ewentualne szkody naprawić. O ile to możliwe, demonstracja powinna służyć pacjentowi.
- Zajęcia dostarczające uczestnikom okazji do wglądu we własne problemy emocjonalne oraz wpływające na struktury osobowości pacjenta mogą być prowadzone jedynie przez terapeutów posiadających odpowiednie przeszkolenie. Terapeuta prowadzący tego rodzaju zajęcia odpowiada za ich bezpośrednie i odległe skutki i nie dopuszcza do tego, aby były to skutki niekorzystne dla uczestników.
- Terapeuta , w miarę swoich możliwości, przeciwdziała nauczaniu psychoterapii przez osoby nie posiadające odpowiednich kwalifikacji potwierdzonych certyfikatem, np. zgłaszając takie fakty do Komisji Etycznej.
- Zasady Kodeksu Etycznego obowiązują wszystkich terapeutów w rozumieniu określonym we wstępie do Kodeksu. Postępowanie sprzeczne z Kodeksem Etycznym pociąga za sobą sankcje, o których orzeka Regulamin Komisji Etycznej.
Pobierz KODEKS TERAPEUTY UZALEŻNIEŃ